4. ช่างต้องรู้เรื่อง, เข้าใจงานและเข้าใจเรา ข้อนี้ก็สำคัญ นอกจากเราจะต้องเลือกช่างจากความชำนาญ, ปริมาณและความซับซ้อนของงานแล้ว เราจำเป็นจะต้องเลือกช่างที่พูดจากันรู้เรื่อง เข้าใจว่าเราอยากได้อะไรจริงๆ และก็รู้งาน คือมีความสามารถพอที่จะทำงานให้เราได้ เช่น เราอยากได้บันไดกว้างๆ โค้งๆ หรูอลังการแบบบ้านทรายทอง ช่างที่เราจะจ้างก็ต้องรู้ว่า ควรจะผูกเหล็กหรือวางคานโค้งแบบไหน หรือหากมีแบบแล้ว ช่างก็ต้องอ่านแบบเป็น ใช้เหล็กใช้ปูนที่ถูกต้อง วางไม้แบบตัดไม้แบบได้สวย ถอดแบบง่าย และจบรอยต่อได้เรียบร้อย พร้อมทั้งฝังเหล็กสำหรับติดตั้งราวบันไดไว้ตามขั้นที่กำหนด อย่างนี้เป็นต้น

        นอกจากนี้ ช่างก็ควรจะพูดจากับเรารู้เรื่อง ประเภทพูดจาภาษาเดียวกัน คุยกันรู้เรื่อง เราอยากได้ช้าง ช่างก็ต้องเอาช้างมาให้ ไม่ใช่เอาหมูมาแทน ส่วนช่างประเภทที่ “ชี้นกเป็นไม้”ได้ คอยเอาแต่พูดจาประจบตามเราทุกอย่าง ก็ต้องระวังเหมือนกัน เพราะช่างพวกนี้ มักจะไม่มีหลักการ เดี๋ยวพอจ่ายเงินเสร็จ ก็เริ่มจะเปลี่ยนเป็นอย่างอื่นแล้ว

        5. ช่างต้องไม่เอาเปรียบเรา อันนี้ จะว่าไปแล้วทุกคนก็กลัวกันเองทั้งนั้นแหละครับ เราก็กลัวช่าง ช่างเองก็กลัวจะไม่ได้เงินเหมือนกัน ทางที่ดี คือต้องพูดจาตกลงกันให้เรียบร้อยก่อน ไม่ว่าจะเรื่องเล็กเรื่องน้อย ก็ต้องพูดคุยกันให้ชัดเจนกันไป โดยเฉพาะเรื่องเงินเรื่องทอง ประเภทที่ขอทำงานก่อนแล้วคิดเงินทีหลังนี่ ให้ระวังให้หนัก เพราะสุดท้ายจะพูดกันไม่รู้เรื่อง พอต่อรองเข้าหน่อย ก็มีการลำเลิกบุญคุณ กลายเป็นเรื่องใหญ่เรื่องโตกันในภายหลังก็เยอะ

        ที่ควรพูดคุยกันมากที่สุด คือจำนวนเงินค่าจ้างรวมทั้งสัญญา และปริมาณของงานตามสัญญา ทางที่ดีควรจะระบุให้ชัดแจ้งไปเลยว่าทำตรงนั้น ตรงโน้น ตรงนี้ และไม่ทำตรงไหนบ้าง จะได้ไม่ต้องมาคอยลุ้นว่าช่างจะทำงานครบตามที่เราตั้งใจหรือไม่

        เรื่องรองลงมาที่ควรพูดคุยกัน ก็คือ ค่างวด โดยเราควรจะแบ่งค่าจ้างออกเป็นงวดๆ ตามสัดส่วนของงานที่ได้ทำไปในแต่ละขั้นตอน หากคิดไม่ออกว่าจะแบ่งงวดอย่างไร ก็ให้ช่างแบ่งงวดมาให้เราดูก่อน ว่าเสร็จงานนั้น งานนี้ แล้วจะเก็บเงินเรากี่บาท จากนั้น เราก็มาดูว่างานที่เสร็จนั้นคุ้มกับค่าเงินที่เราจ่ายไปหรือไม่ พยายามให้เหลือค่าจ้างงวดสุดท้าย ไม่น้อยกว่า 10% เพื่อให้เราได้ทดลองใช้งานสัก 7 วันก่อน เผื่อมีปัญหาอะไร จะได้ตามได้ หากไม่มีอะไรชำรุดเสียหายแล้วค่อยชำระเงินก้อนนี้ก็ได้ครับ

        ส่วนเงินมัดจำ หากเป็นงานใหญ่ มีเงินมัดจำมากๆ ก็ต้องให้ผู้รับเหมาหาหนังสือค้ำประกันของสถาบันการเงินมาค้ำให้กับเรา เผื่อผู้รับเหมาหายเข้ากลีบเมฆ เราจะได้เงินคืน (โดยมาก ผู้รับเหมาหรือบริษัทที่ทำหนังสือค้ำประกันให้เรา มักจะชื่อเสียง และมีผลงานเป็นที่ยอมรับ ทางธนาคารจึงจะยอมออกหนังสือค้ำประกันให้)

        ส่วนเรื่องค่าปรับงานล่าช้า ที่เจ้าของบ้านบางท่านอาจจะคิดว่าเป็นส่วนลดพิเศษหากช่างทำงานล่าช้า ผมในฐานะช่างด้วยกัน ก็อยากจะวอนขอความเห็นใจ หากไม่ล่าช้าจนเกินกว่าเหตุแล้ว ก็อย่าคิดปรับกันเลยนะครับ นึกว่าสงสารเพื่อนร่วมโลกเถอะ ช่างทุกคนก็อยากจะได้เงินให้ครบทุกบาททุกสตางค์กันทั้งนั้น หากจริงใจต่อกัน ท่านก็ให้ช่างได้เงินครบ ช่างก็จะให้งานคุณภาพสูงๆ เป็นการตอบแทน จะดีกว่ามั้ยครับ แต่ถ้าอยากจะให้มีค่าปรับกันจริงๆ ก็ต้องเริ่มจากให้เขากำหนดเวลาทำงานที่เหมาะสม และก็จะต้องไม่มีการเปลี่ยนแบบ ไม่มีการขอเพิ่มงาน หรือถ้ามีทั้งสองกรณี ก็ต้องให้เวลาผู้รับเหมาเพิ่มเป็นสัดส่วนกันด้วย รวมทั้ง พื้นที่ทำงาน ก็ต้องเรียบร้อย พร้อมที่จะทำงานได้ สุดท้าย หากผู้รับเหมาทำงานได้เสร็จก่อนกำหนดเวลา ผู้รับเหมาก็สมควรจะได้รับเงินรางวัลตอบแทนในอัตราเดียวกันด้วยเช่นกันครับ...

        6. ช่างต้องรับประกันผลการทำงาน เพราะช่างเป็นคนทำ ก็ต้องรับผิดชอบผลงานของตัวเอง อย่างน้อยหนึ่งปี (ยกเว้นงานซ่อมแซม ซึ่งมักจะรับประกันประมาณ 3-6 เดือน) โดยอาจจะให้ช่างออกเป็นหนังสือรับรอง หรือหนังสือรับประกันผลงานไว้ให้เราด้วย ในกรณีที่เราใช้งานไปแล้วเกิดปัญหา จะได้ตามตัวช่างกลับมาแก้ไขได้ถูก

        แต่บ่อยครั้ง ที่ตามตัวช่างกลับมาทำงานอีกไม่ได้ ส่วนหนังสือรับรอง หรือเอกสารก็ใช้การไม่ได้ ก็ตามตัวยังไม่ได้เลย แล้วจะหาใครมารับผิดชอบได้ล่ะ เพราะฉนั้น หากงานมีราคาสูง ก็ขอให้เลือกช่างหรือผู้รับเหมาที่มีที่อยู่เป็นหลักแหล่ง มีหลักมีฐานพอสมควร เราจะได้รู้ว่า ถ้ามีปัญหาจะไปตามได้ที่ไหน ยังไงล่ะครับ...

        เอาล่ะครับ เท่าที่ผมนึกได้ก็คงจะหมดอยู่แค่นี้แล้ว หวังว่าคงจะพอมีประโยชน์อยู่บ้างนะครับ สำหรับท่านที่ต้องการจะเลือกใช้บริการช่างหรือผู้รับเหมา และสุดท้ายนี้ ผมจะให้ตัวอย่างสัญญามาตรฐานไว้ เพื่อจะ Download ไปใช้ได้ โดยจะแบ่งสัญญาออกเป็น 2 ประเภทตามปริมาณของงานนะครับ คืองานเล็ก ก็ใช้ "ฉบับย่อ" ส่วนงานใหญ่หน่อยก็ควรจะใช้ "้ฉบับเต็ม" แต่หากจะเอาสัญญาฉบับเล็กไปคุมงานใหญ่ก็ได้แต่ไม่ค่อยแนะนำ เพราะอาจจะครอบคลุมไม่ทั่วถึง ทำให้ท่านเสียเปรียบได้ หรือจะเอาสัญญาใหญ่ไปคุมงานเล็กก็ได้ แต่ช่างอาจจะไม่ตกลงด้วย เพราะเงื่อนไขก็ค่อนข้างจะเกินกว่าเหตุอย่างนี้เป็นต้น

        ผมขอสรุปเรื่องหลักการเลือกช่างอีกรอบนะครับ เริ่มตั้งแต่ เราต้องรู้ก่อนว่าเราจะทำอะไร แล้วก็เลือกช่างที่ถนัดในสาขาวิชาชีพนั้นจริงๆ จากนั้น ก็เลือกขนาดของทีมช่างตามขนาดของงานของเรา (งานเล็กใช้ช่างชุดเล็ก งานใหญ่ก็ใช้ช่างชุดใหญ่) แต่หากงานค่อนข้างซับซ้อน ก็ควรจะเลือกบริษัทหรือผู้รับเหมาที่มีทีมงานครบถ้วน และมีประวัติผลงานตลอดจนฐานะที่เชื่อถือได้

        นอกจากนี้ เมื่อเลือกได้แล้ว เราควรจะหาโอกาสไปพูดคุยเจรจากันให้ชัดเจนว่าช่างรู้เรื่อง, เข้าใจ และรู้งานหรือไม่ แล้วก็ค่อยเจรจาเรื่องสัญญาในรายละเอียด โดยเฉพาะเรื่องเงินเรื่องทอง ค่าจ้าง ค่างวด ให้เสร็จสิ้น สุดท้าย ก็ควรจะให้ช่างรับประกันผลงานให้กับเราด้วยครับ

        เป็นยังไงครับ สำหรับหลักการเลือกช่างของผม อ่านแล้ว ท่านมีความคิดเห็นหรือสงสัย อยากจะสอบถามประการใด ก็สามารถ mail มาได้นะครับ ที่ changman@bareo-isyss.com ผมจะพยายามตอบกลับไปให้หมดทุกฉบับ และสำหรับเดือนหน้า ผมจะมาว่ากันต่อเรื่องวิธีการควบคุมผู้รับเหมาให้ทำงานได้ตรงกับใจเราครับ...

ขอบคุณครับ
สวัสดีครับ

-- ช่างแม่น พูดมาก --