วารีบำบัด

น้ำ เป็นอีกปัจจัยที่สำคัญในการดำรงชีวิตของมนุษย์รวมถึงในพืชและสัตว์ ไม่เพียงแต่นำมาใช้ในการอุปโภคบริโภค เรายังสามารถ ใช้ประโยชน์จากน้ำเพื่อการบำบัดรักษา เป็นการรักษาทางการแพทย์อีกแขนงหนึ่ง มนุษย์เรารู้จักวิธีการนำ คุณลักษณะที่สำคัญของน้ำ มาประยุกต์ใช้ในทางสุขภาพ ซึ่งคุณลักษณะของน้ำที่สำคัญนี้ได้แก่ แรงดัน แรงพยุง แรงต้านทานของน้ำ และอุณภูมิ

คุณลักษณะที่สำคัญของน้ำในด้าน อุณภูมิ สามารถนำมาบำบัดรักษาอาการต่างๆ โดยเรียกกันอย่างเป็นทางการว่า “Hydrotherapy” หมายถึง “วารีบำบัด”  มาจากรากศัพท์ภาษากรีก 2 คำ คือ Hydro แปลว่า น้ำ และคำว่า Therapy แปลว่า การบำบัดรักษาโดยอาศัยอุณภูมิความร้อนและความเย็นของน้ำ Hydrotherapy เป็นการใช้อุณหภูมิของน้ำมาบำบัดรักษาส่วนภายนอกร่างกาย ได้แก่ การแช่น้ำร้อน  แช่น้ำอุ่น  แช่น้ำเย็น อุณหภูมิของน้ำที่ใช้บำบัดรักษาสามารถปรับความสมดุลในร่างกายให้อยู่ในระดับปกติ   เป็นประโยชน์ต่อการบำบัดรักษารวมถึงอาการบาดเจ็บที่ข้อต่อของร่างกายมนุษย์ด้วย

ในสังคมตะวันตกมีชื่อเรียกการแช่น้ำว่า Balneotherapy หมายถึง ทุกอย่างที่เกี่ยวกับการนวด รวมทั้งการดื่มน้ำและการใช้ห้องอาบน้ำร้อนและไอน้ำตามธรรมชาติ วิธีการอาบแช่น้ำปรากฏในหลากหลายวัฒนธรรม  ทั้งวัฒนธรรมกรีก โรมัน จีน และญี่ปุ่น ในเขตภูมิอากาศหนาวหรืออบอุ่น น้ำตามแหล่งน้ำธรรมชาติ เช่น แม่น้ำ ลำธารและทะเลสาปซึ่งจะมีอุณภูมิที่ค่อนข้างเย็นจนไม่สามารถใช้อาบหรือแช่ได้ ต้องอาศัยแหล่งน้ำพุร้อนหรือน้ำแร่ร้อนที่ได้รับพลังงานความร้อนจากชั้นใต้ดินของโลก ในเขตที่มีอากาศค่อนข้างหนาวจึงมักจะจำกัดอยู่เฉพาะบริเวณที่มีแหล่งน้ำพุร้อนจากธรรมชาติเป็นส่วนใหญ่ เช่นตามแหล่งพักผ่อนในรูปแบบสปาของประเทศต่างๆในทวีปยุโรปและอเมริกา หรือตามแหล่งน้ำพุร้อนในประเทศญี่ปุ่นซึ่งมีชื่อเรียกเป็นภาษาญี่ปุ่นว่า “ออนเซน”

วารีบำบัดด้วยการแช่ เป็นการถ่ายเทพลังงานความร้อนระหว่างน้ำกับร่างกาย ขึ้นอยู่กับอุณหภูมิของน้ำที่ใช้ด้วย ดังนั้นในบางแห่งจึงเรียกรวมกันว่าเป็น “การบำบัดด้วยการอาบแช่น้ำ” ความร้อน  ขณะอาบแช่น้ำ แรงพยุง แรงดัน และแรงต้านทานจะส่งผลทางสรีรวิทยาต่อการไหลเวียนโลหิต การหายใจ ส่วนกล้ามเนื้อ ส่วนกระดูกและข้อ การหลั่งฮอร์โมน และการขับถ่ายปัสสาวะอย่างกว้างขวาง การแพทย์แผนปัจจุบันเชื่อว่าสรรพคุณของน้ำที่มีต่อสุขภาพในการบำบัดรักษา เป็นผลจากการเปลี่ยนแปลงทางสรีรวิทยาขณะแช่น้ำโดยตรง แร่หรือสารอื่นๆที่ละลายในน้ำไม่ได้มีส่วนสำคัญมากนัก ประโยนช์จากการแช่ตัวในน้ำร้อนทำให้มีการขยายหลอดเลือดบริเวณผิวหนัง มีเลือดมาเลี้ยงมากขึ้น กล้ามเนื้อที่ได้รับความร้อนจะคลายตัวและยืดเหยียดได้มาก การแช่น้ำร้อนจะช่วยให้อาการปวดข้อลดลงและช่วยให้การหายใจนั้นดีขึ้น ช่วยในเรื่องอาการนอนไม่หลับเรื้อรัง ขับสารพิษออกจากร่างกาย ข้อพึงระวังอันสำคัญหากจะลงอาบแช่ในน้ำร้อนคือ ระดับของอุณหภูมิที่ใช้ในการแช่ไม่ควรสูงเกินกว่า 40 องศาเซลเซียสและไม่ควรแช่น้ำร้อนเป็นเวลานานเพราะอาจจะเกิดอาการหน้ามืด เป็นลมได้ ผู้ที่มีประวัติการเป็นโรคหัวใจและความดันโลหิตสูงควรหลีกเลี่ยงการแช่น้ำร้อน ส่วนการแช่ตัวในน้ำอุ่นจะช่วยในเรื่องการผ่อนคลายกล้ามเนื้อ บรรเทาอาการติดยึดของกล้ามเนื้อ  ช่วยทำให้เส้นโลหิตขยายตัว ทำให้ความดันโลหิตลดลงได้ ช่วยกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันต่างๆของร่างกาย

วารีบำบัดด้วยการแช่เท้า มีการปฏิบัติในรูปแบบนี้อยู่ในวัฒนธรรมของตะวันตกและตะวันออก ตามทฤษฎีการแพทย์ทางเลือก ในสาขา Reflexology เป็นหลักการทางวิชาการอีกแขนงหนึ่งซึ่งกล่าวถึงเรื่องกระบวนการสะท้อนกลับของเท้า “FOOT REFLEXOLOGY” เป็นกระบวนการที่สัมพันธ์ภายในร่างกายของมนุษย์ กล่าวคือ เท้ามนุษย์เรามีตำแหน่งการตอบสนองต่างๆ ซึ่งสัมพันธ์กับทุกส่วนของร่างกาย ดังนั้นการนวดกดจุดตำแหน่งต่างๆ ที่เท้าจึงสามารถวินิจฉัยได้ว่าส่วนใดของร่างกายเกิดความไม่สมดุล อวัยวะต่างๆ ภายในร่างกายจึงทำงานอย่างไม่มีประสิทธิภาพ จึงเชื่อว่าการแช่เท้าในน้ำร้อนหรือน้ำเย็นจะกระตุ้นจุดสัมผัสเหล่านี้ด้วยอุณหภูมิความร้อนของน้ำ ส่งผลต่อการทำงานของอวัยวะภายในของร่างกายด้วย ประสาทรับสัมผัสที่ผิวหนังมีวงจรประสาทเชื่อมกับกล้ามเนื้อ ต่อมและอวัยวะต่างๆในร่างกาย และเมื่อน้ำร้อนหรือเย็นสัมผัสกับผิวหนังก็จะมีสัญญาณวิ่งตามวงจรเหล่านี้ไป ยังส่วนต่างๆของร่างกาย เกิดการเปลี่ยนแปลงระบบการทำงานของอวัยวะที่อยู่ห่างไกลได้

หากต้องการเพียงแค่การผ่อนคลายก็สามารถใช้วิธีการแช่เท้าในน้ำอุ่น ซึ่งจะช่วยในเรื่องของการนอนหลับได้ด้วย แต่ควรระวังในผู้ที่มีประวัติเป็นโรคเบาหวาน ผู้ที่มีปัญหาเกี่ยวกับอาการเส้นเลือดขอด ผู้ที่มีบาดแผลหรือโรคผิวหนังที่เท้า ควรหลีกเลี่ยงการแช่เท้าด้วยน้ำร้อนและน้ำอุ่น

วารีบำบัดโดยศาสตร์ของ Hydrotherapy ด้วยการแช่น้ำเย็น มักจะใช้เพื่อลดอาการไข้และกำจัดอาการเหนื่อยล้า กระตุ้นให้รู้สึกกระปรี้กระเปร่า ช่วยลดอาการบวมและการอักเสบ   ควรใช้เมื่อร่างกายแข็งแรงและไม่มีปัญหาเกี่ยวกับโรคหัวใจหรือความดันโลหิต และควรใช้เวลาอาบไม่เกิน 2 นาที หลังจากนี้ควรเปลี่ยนอุณหภูมิให้อุ่นขึ้น เป็นการปรับอุณหภูมิของร่างกายให้อยู่ในภาวะปกติ ข้อควรระวังสำหรับการแช่น้ำเย็นคือผู้ที่เป็นโรคหัวใจและผู้ที่มีประวัติโรคความดันโลหิตสูง
ด้วยคุณประโยชน์จากการใช้น้ำที่มากกว่านำมาอุปโภคบริโภค มีการพัฒนานวัตกรรม  คิดค้นประดิษฐ์เครื่องมือที่ออกแบบมาเพื่อช่วยในการบำบัดรักษาด้วยน้ำ ให้เกิดประสิทธิภาพที่ดีกว่าและบำบัดรักษาได้สะดวกมากขึ้นโดยการใช้เทคโนโลยีและวิทยาการสมัยใหม่มาประยุกต์ใช้ร่วมกัน
เนื่องจากสังคมในปัจจุบันที่หันมาให้ความสนใจเรื่องการบำบัดรักษาด้วยน้ำกันมากขึ้น

และประเทศไทยก็เป็นอีกประเทศหนึ่งที่สนใจในศาสตร์วารีบำบัดเช่นกัน ทรัพยากรทางธรรมชาติที่สำคัญอย่าง ทรัพยากรน้ำ ก็มีความอุดมสมบูรณ์ ในบางจังหวัดมีการส่งเสริมในเรื่องของการท่องเที่ยวที่เกี่ยวกับการบำบัดรักษาด้วยน้ำอาทิ บ่อน้ำพุร้อน อำเภอสวนผึ้ง จังหวัดราชบุรี และ บ่อน้ำพุร้อนสันกำแพง จังหวัดเชียงใหม่ นับเป็นสถานที่ท่องเที่ยวเชิงบำบัดซึ่งธรรมชาติเป็นผู้สร้างสรรค์ และมนุษย์รู้จักนำประโยชน์จากธรรมชาติมาใช้ได้เป็นอย่างดี วารีบำบัดจึงเป็นอีกทางเลือกหนึ่งสำหรับผู้มีปัญหาสุขภาพ ซึ่งต่อไปหากเกิดอาการเจ็บป่วยบางอย่างที่ไม่รุนแรงมากนัก เราอาจจะไม่จำเป็นต้องพึ่งยาเสมอไป ลองบำบัดรักษาด้วยวิธีทางธรรมชาติกันดูบ้าง เพื่อชีวิตจะได้ห่างไกลผลกระทบที่มาจากการรักษาด้วยยา ซึ่งเปรียบเสมือนเป็น “ดาบสองคม” หากใช้ยามาเป็นระยะเวลายาวนาน

By เมย์