การตกแต่งสวนบ้านเราได้รับอิทธิพลมาจากหลากหลายประเทศ ใครชื่นชอบสไตล์ไหนก็สามารถนำมาผสมผสานกันให้ออกมาในแบบที่ตนเองต้องการได้ แต่นอกเหนือจากความสวยงาม สิ่งที่ไม่ควรละเลยในการตกแต่งสวนในประเทศที่มีอากาศร้อนเกือบทั้งปีอย่างเมืองไทยก็คือ ความเหมาะสม ซึ่ง “ความเหมาะสม” ในที่นี้ ได้แก่ องค์ประกอบต่างๆ รวมไปถึงพรรณไม้ที่ต้องทนทานและเติบโตได้ดี แม้ในอากาศที่ร้อนอบอ้าว

      “สวนบาหลี” เป็นอีกหนึ่งทางเลือกที่ Karuntee คิดว่าเหมาะสมสำหรับการนำมาตกแต่งในบ้านเรา ด้วยสภาพภูมิอากาศ ปัจจัยสิ่งแวดล้อม ความเชื่อ วัฒนธรรม ฯลฯ ซึ่งมีลักษณะคล้ายคลึงกัน เพราะความเขียวชอุ่ม ชุ่มชื่นของสวนบาหลี จะสามารถลดทอนอุณหภูมิร้อนๆ ให้ดูผ่อนคลายลงได้ค่ะ

 cr. Lovelyhomy

สวนบาหลีเป็นอย่างไร?

      สวนบาหลีเป็นสวนในเขตเมืองร้อน ซึ่งได้รับอิทธิพลมาจากวิถีชีวิตของชาวบาหลีที่มีความศรัทธาต่อศาสนาและความเชื่อว่าธรรมชาติล้วนมีชีวิตวิญญาณอยู่ภายใน ในขณะเดียวกันจุดเด่นที่เห็นได้ชัดเจนของสวนบาหลีคือ การตกแต่งโดยใช้หลักความสัมพันธ์ของธรรมชาติเข้ากับศิลปกรรมและความเชื่อ ด้วยงานปั้นลอยตัว งานประติมากรรมต่างๆ เช่น เศียรพระพุทธรูปหรือเทวรูปจากปูนปั้นและหินทรายเป็นองค์ประกอบ เพราะเชื่อว่าพื้นที่สวนเป็นพื้นที่ศักดิ์สิทธิ์ สิ่งเหล่านั้นจะช่วยคุ้มครองปกป้องสิ่งชั่วร้าย ทำให้ลักษณะการตกแต่งของสวน ถูกถ่ายทอดออกมาให้สามารถสัมผัสได้ถึงความรู้สึกสงบตั้งแต่ก้าวเข้าสู่พื้นที่

องค์ประกอบของสวนบาหลี

cr. magzhouse

 cr. tsemrinpoche

      1.บ่อน้ำ

      บ่อน้ำที่ใช้ในการตกแต่งสวนจะมีสไตล์แบบบาหลีแท้ๆ นิยมทำเป็นบ่อน้ำรูปทรงสี่เหลี่ยม โดยใช้หินศิลาแลงสกัดเป็นแท่งๆ ความลึกประมาณ 30-50 เซนติเมตร ส่วนขนาดของบ่อน้ำขึ้นอยู่กับพื้นที่ของสวน และภายในบ่อน้ำมีการปลูกไม้น้ำหลายชนิด เช่น กก บัว คล้าน้ำ เป็นต้น

cr. whatawonderfulife.blogspot

cr. peepsburgh

      2. งานศิลปะและประติมากรรม

      ลักษณะของงานศิลปะส่วนใหญ่ที่นำมาตกแต่งสวนบาหลีจะอิงกับศาสนา โดยเน้นการแกะสลัก งานไม้ ซึ่งประเภทของไม้แบ่งตามคุณสมบัติสำคัญ ได้แก่ ความสวยงาม ความศักดิ์สิทธิ์ ความแข็งแรงคงทน และความอ่อนของเนื้อไม้สำหรับใช้ในการแกะสลัก รวมไปถึงงานประติมากรรมที่สะท้อนความเป็นอินโดนีเซียที่ผสมกลิ่นอายของความเป็นอินเดียไว้ด้วย ตั้งแต่การสร้างซุ้มประตู รูปจำหลักปางต่างๆ ของพระพุทธเจ้า เช่น พระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวร พระวัชรปาณีโพธิสัตว์ และรูปสลักตำนานโบราณที่เกี่ยวกับเทวดา ยักษ์ ต่างๆ ตามอารยธรรมของอินเดีย สำหรับตำแหน่งการวางรูปปั้นต่างๆ ส่วนใหญ่จะเลือกวางบริเวณหน้าบ้าน ซึ่งจุดในการวางต้องมองเห็นได้ชัดเจน เช่น บริเวณประตูทางเข้าบ้าน หรือบริเวณสวนด้านหน้า เพราะเชื่อว่าการวางรูปปั้นที่เป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์หรือรูปปั้นเคารพจะช่วยดึงความสงบ เข้ามาในบ้านทำให้รู้สึกเหมือนถูกปกป้องคุ้มครองอยู่ตลอดเวลา

cr. myinteriordesign

 cr. myinteriordesign

      3.ต้นไม้

      ต้นไม้ที่นำมาปลูกในในสวนบาหลี เน้นพรรณไม้ที่ให้ความเขียวและความชุ่มช่ำ เพื่อให้ได้บรรยากาศของป่าฝน โดยเฉพาะไม้ที่มีลักษณะเป็นกอเป็นกลุ่ม ประเภทเฮลิโกเนีย กกหรือคล้าน้ำ เพราะช่วยให้สวนมีความสดชื่น ส่วนเฟิร์นจะช่วยให้สวนริมสระมีความเขียวที่หลากหลาย ทางด้านของดอกไม้ จะนิยมใช้ลั่นทม ทำให้สวนดูมีสีสันมากขึ้น แต่นิยมปลูกกันแค่ต้นเดียว พอให้มีร่มเงาตามธรรมชาติริมบ่อเท่านั้น

cr. omghomedecor

 cr. jakarta100bars

      4.แสง

      สวนบาหลีมักจะนิยมตกแต่งไฟเฉพาะบางจุดเท่านั้น เพื่อให้ตอนกลางคืนมีไฟส่อง บางแห่งใช้เป็นโคมไฟ โคมไฟหินทราย โคมไฟระย้า โคมไฟหัวเสา ควรระวังเวลาตกแต่งโคมไฟควรติดตั้งให้สูงกว่าระดับพื้นดินอย่างน้อย 10-15 เซนติเมตร.... หรือบางสถานที่อาจใช้แสงเทียน โป๊ะไฟ ตะเกียง เพิ่มเติมด้วยเสียงเพลงของบาหลีขับกล่อมเบาๆ และกลิ่นหอมอวลของธูปสมุนไพร ช่วยสร้างบรรยากาศและกลิ่นอายของบาหลี ทั้งยังให้ความรู้สึกเหมือนเป็นบริเวณประกอบพิธีกรรมอันศักดิ์สิทธิ์ ตามความเชื่อที่สืบต่อกันมาตั้งแต่สมัยบรรพบุรุษ

      พรรณไม้ที่นิยมนำมาตกแต่ง

Photo by Rob Cardillo

cr. nafhahome

      1.ประเภทไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ เช่น ปาล์ม ต้นกล้วย ต้นไผ่ จะช่วยลดความแข็งกระด้างของตัวสิ่งก่อสร้าง และทำให้เกิดบรรยากาศของความเป็นธรรมชาติได้เป็นอย่างดี ทั้งยังทำให้อากาศถ่ายเทได้ดีขึ้น

      2.พรรณไม้ในเขตร้อนชื้นที่มีลักษณะเป็นพุ่ม เช่น กล้วยไม้ ปาล์ม พลับพลึง กล้วยประดับ ขิงแดง ขิงชมพู ชบา และไม้น้ำต่างๆ เช่น บัว กก คล้าน้ำ ฯลฯ และไม้ใบเขียว จำพวก เฟิร์น เป็นต้น

      3.ส่วนพื้นระหว่างทางเดินนิยมปูหญ้าด้วยหรือไม้คลุมดิน เช่น พลูด่าง บรอมีเลียต หญ้ามาเลย์ เดหลี รวมไปถึงพรรณไม้ตกแต่งอื่นๆ เช่น ผักขมสี โกสน ลิ้นมังกร หางจระเข้ เฟิร์น พลับพลึง หูปลาช่อน เป็นต้น

cr. Artisanaromatics

      4.ต้นลั่นทมหรือลีลาวดี ถือเป็นพรรณไม้ที่ขาดไม่ได้  เพราะช่วยสร้างร่มเงาภายในสวน และยังเป็นดอกไม้ที่ชาวบาหลีนิยมใช้ในพิธีกรรมบูชาเทพเจ้า

การตกแต่งสวนบาหลีในเมืองไทย

cr. Archify

      การดึงสวนบาหลีมาตกแต่งในเมืองไทยนั้น เมื่อนำมาใช้ภายในที่พักอาศัยควรลดทอนความร่มครึ้มแบบสวนป่าลง โดยเน้นกลุ่มไม้ใบใหญ่เพียงบางจุด เพื่อไม่ให้ดูรกทึบและชื้นจนเกินไป และควรจัดกลุ่มไม้ใบที่ต้องการวิธีดูแลแบบเดียวกันไว้ด้วยกัน เพื่อให้ง่ายต่อการดูแล เช่น กลุ่มไม้ใบที่ชอบแดด และกลุ่มไม้ใบที่ชอบร่ม

      บริเวณน้ำควรก่อเป็นกำแพงน้ำตก บ่อน้ำพุ ประดับสิงห์หรือปลาพ่นน้ำ และปลูกพันธ์ไม้น้ำ เช่น  บัว กก พันธุ์ต่างๆ รวมไปถึงสระน้ำ ที่อาจสร้างทางเดินข้าม เพิ่มความเก๋ไก๋และความมีชีวิตชีวาให้กับสวนได้มากขึ้น

      ทางด้านประติมากรรมอาจใช้ตุ๊กตารูปสลักหินทรายแบบไทยๆ แทนรูปปั้นเทวดา เพิ่มเติมการประดับโคมไฟที่ออกแบบให้มีกลิ่นอายแบบบาหลี เพื่อให้แสงสว่างในยามค่ำคืน

ตัวอย่างสวนบาหลีในเมืองไทย

      การตกแต่งสวนบาหลีในไทยนิยมนำมาใช้ในโรงแรม รีสอร์ท และสปา เพราะเป็นการจัดสวนที่สะท้อนถึงเอกลักษณ์ รวมถึงความอุดมสมบูรณ์ของพรรณไม้เขียวชอุ่ม ในเขตเมืองร้อน ซึ่งจะทำให้รู้สึกผ่อนคลาย สบาย เหมาะกับการพักผ่อน มาดูกันว่าที่เมืองไทยมีที่ไหนนำการจัดสวนแบบบาหลีไปใช้บ้าง

      Sawasdee Village

cr. Helene Cormier

      เริ่มจากโรงแรมสวัสดี วิลเลจ ภูเก็ต ที่ดึงเอาเสน่ห์ของการออกแบบของสไตล์บาหลี ซึ่งมีลวดลายอันเป็นเอกลักษณ์ มาผสานกับการจัดวางศาลาริมน้ำทรงไทย  และเติมความรู้สึกแปลกใหม่ด้วยการตกแต่งในสไตล์อาระเบียน แต่โดดเด่นที่สุดคือบรรยากาศของธรรมชาติจากสวนเขตร้อนแบบบาหลี ที่เต็มไปด้วยทิวทัศน์อันงดงามรอบโรงแรม

      Riviera Resort Pattaya

      ริเวียร่า รีสอร์ท พัทยา ได้นำแนวคิดเรื่องสวนน้ำและประติมากรรม การออกแบบตกแต่ง และประดับสวนสไตล์บาหลีมาใช้เป็นองค์ประกอบหลัก ให้บรรยากาศที่ผ่อนคลาย เหมาะกับการพักผ่อน

      Hua Hin Marriott Resort & Spa

      การตกแต่งเต็มไปด้วยบรรยากาศของความเป็นบาหลีโดยแท้จริง โดยทางโรงแรมมาริออต รีสอร์ท แอนด์ สปา ที่หัวหิน ได้ดึงเสน่ห์ความเป็นเอกลักษณ์มาถ่ายทอดผ่านการจัดสวน รวมไปถึงการตกแต่งห้องนอนสไตล์บาหลีแท้ๆ ที่เห็นแล้วชวนให้เคลิบเคลิ้มและหลงใหล

      เป็นไงกันบ้างสำหรับสวนบาหลี ที่นำมาให้ชม แต่ละที่ล้วนเต็มไปด้วยเสน่ห์ที่สื่อออกมาแตกต่างกัน แต่ก็ยังได้กลิ่นอายธรรมชาติและความเป็นบาหลีได้เป็นอย่างดีเลยค่ะ

      สวนบาหลีเป็นอีกหนึ่งสวนที่  Karuntee ขอแนะนำสำหรับใครที่อยากปรับเปลี่ยนสวนใหม่ แต่อยากได้สวนที่ไม่จำเป็นต้องดูแลมากมาย เพราะสวนบาหลีเป็นสวนเขตร้อน ของประดับตกแต่ง พรรณไม้ต่างๆ จึงทนแดด ทนร้อน เหมาะกับอากาศบ้านเราจริงๆ ค่ะ อย่างไรก็แล้วแต่การจะเปลี่ยนแปลงอะไรต้องคิดให้ดีๆ ก่อนนะคะ ว่าเหมาะสมหรือคุ้มค่าที่จะเปลี่ยนหรือเปล่า การจะตกแต่งสวนก็เช่นกัน ถึงจะชอบขนาดไหน เราก็ควรทำการศึกษาให้ดีและควรสอบถามหรือปรึกษาผู้รู้ให้ถ่องแท้ก่อน จะได้ไม่พลาดไงคะ จริงมั๊ย?