ความคิดสร้างสรรค์ และงานออกแบบที่เป็นต้นฉบับของไทย เป็นสิ่งที่อยู่ใกล้ตัวเรามากที่สุด แต่ก็เป็นที่น่าเสียดาย ที่สิ่งเหล่านี้กลับถูกมองข้ามไป หากเรามีการสร้างเอกลักษณ์ความแตกต่าง โดยการผสมผสานระหว่างภูมิปัญญาดั้งเดิมเข้ากับเทคโนโลยีสมัยใหม่ ก็จะทำให้ คงเสน่ห์แบบดั้งเดิม และมีที่ความร่วมสมัยที่นำมาผสมผสานเข้าอย่างลงตัว

ความเชื่อมโยงระหว่างวิถีดั้งเดิมในการทำงานศิลปหัตถกรรมกับนวัตกรรมทางความคิด

      ถือเป็นกระบวนการทำงานใหม่ สร้างโอกาสทางการค้า โดยมีองค์ความรู้เป็นตัวตั้ง ผ่านกระบวนสร้างสรรค์ด้วยนวัตกรรมรูปใหม่ๆ ช่วยเสริมสร้างผู้ประกอบการงานหัตถกรรมให้มั่นคง แข็งแรงได้

      ศูนย์ส่งเสริมศิลปาชีพระหว่างประเทศมีบทบาทหน้าที่ในการส่งเสริมและสนับสนุนงานศิลปหัตถกรรมไทย ให้เป็นที่รู้จักอย่างกว้างขวางและสามารถแข่งขันในตลาดโดยดำเนินการผลักดันงานหัตถกรรมในหลากมิติมาอย่างต่อเนื่อง สำหรับงาน IICF 2016 "งานเทศกาลนวัตศิลป์ นานาชาติ" ที่ไบเทค บางนา เป็นงานที่แสดงผลงาน นวัตศิลป์ในด้านหัตถกรรมที่ยิ่งใหญ่ในอาเซียน จะมีกิจกรรมที่น่าสนใจและเป็นประโยชน์มากมาย อาที “การสืบสานงานองค์ความรู้หัตถกรรมไทย” ผ่านนิทรรศการทายาทช่างศิลปหัตถกรรมไทยประจำปี 2559 ผู้ที่สืบสานภูมิปัญญางานฝีมือของบรรพบุรุษ มาเป็นอาชีพที่น่าภาคภูมิใจ เชิญชวนให้คนรุ่นใหม่มาเรียนรู้เรื่องราว และแรงบันดาลใจของเค้าเหล่านี้ อีกส่วนที่สำคัญคือ การส่งเสริมผู้ประกอบการงานหัตถกรรมให้มีให้มีทักษะเพิ่มเติมในด้านที่ต้องการ เช่น ด้านงานขาย การทำธุรกิจ จึงจัดให้มีอบรมสัมมนาเสริมทักษะผู้ประกอบการงานฝีมือมากกว่า 20 หัวข้อผ่านกูรู อาทิ “หัตถกรรมไทยใช่หรือไม่ในตลาดยุโรป” ที่จะช่วยเหลือ แนะนำแนวทางในการทำธุรกิจการค้าหัตถกรรม ในตลาดยุโรปโดยตรง จากคุณวิสุทธิ์ ลิ้มอารีย์ และ Mr. Francois Bernard หรือ “เรื่องราวของพฤติกรรมการบริโภคงานหัตถกรรมไทยของนักท่องเที่ยว” ซึ่งอ้างอิงจากผลการวิจัย โดย ดร.อาวุธ ชินทรเดชา และคุณอารยา เปล่งขำ (King Power Thailand) สร้างประโยชน์ต่อการพัฒนาทักษะการค้างานหัตถกรรมอย่างมาก

นิยามของ ไทยนวัตศิลป์

      “นวัตศิลป์” หมายถึง วัฒนธรรม วิถีชีวิต ความคิดสร้างสรรค์ นวัตกรรม และการออกแบบ ที่หลอมรวมกันจนเกิดเป็นมูลค่าและคุณค่าใหม่ โดยตัวอย่างการนำแนวคิด “นวัตศิลป์” ไปใช้กับธุรกิจนั้น ได้ถูกถ่ายทอดผ่านตัวอย่างธุรกิจไทยหลากหลายสาขา ซึ่งได้แก่

- พรมทอมือ “Rapeeleela” โดยคุณระพี ลีละสิริ ที่เน้นการทดลองเทคนิคใหม่และผสมผสานแนวคิดเรื่องวิถีชีวิตและธรรมชาติตั้งแต่ขั้นตอนการผลิตวัตถุดิบ

- เครื่องประดับถมเงิน “Proud Line” โดยคุณชาญเกียรติ มหันตคุณ นักธุรกิจรุ่นใหม่ที่มองเห็นคุณค่าของศิลปะ “การถมเงินแบบไทยโบราณ” ได้ผสานแนวคิดการออกแบบและความเข้าใจในตลาดบริโภคร่วมสมัย

- ผลิตภัณฑ์ผ้าขาวม้า “บุษบา” โดยคุณบุศรา ทั่วสุภาพ อดีตนักออกแบบที่หันมาเอาดีกับธุรกิจผลิตภัณฑ์จาก “ผ้าขาวม้า” ผลงานของเธอมีจุดเด่นที่การประยุกต์วิถีชีวิตแบบไทยๆ เข้ากับการออกแบบผลิตภัณฑ์ โดยไม่ไล่ตามกระแสโลกที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว

ณสักกฉัฐ ศิวะบวร ที่ปรึกษาโครงการจัดตั้งศูนย์นวัตศิลป์ (Craft Innovation Center)

ตัวอย่างผลิตภัณฑ์

Thxful for small mercies

      งานที่เป็นซิกเนอเจอร์คือถาดไม้ ที่ดีไซน์ให้เหมือนกับแข่งอาหารจีน ด้วยการตัดไม้ชิ้นเล็กๆมาวางประกอบกันให้มีลักษณะเหมือนงานสาน  และอีกหนึ่งชิ้นคือปิ่นโตแกะสลักลายไทย รวมถึงนาฬิกาไม้ที่สามารถใช้ได้ทั้งวางดินสอ ปากกา หรือเสียบนามบัตรครับ

การหยิบนำเอาเอกลักษณ์การแกะสลักหนังใหญ่มาผสมผสานกับแนวคิดยุคร่วมสมัย ผลิตออกมาเป็นทั้งที่ตั้งโทรศัพท์ เครื่องประดับ 

การใช้ในงานตกแต่งบ้าน

      การออกแบบตกแต่งให้เป็นไทยประยุกต์ ส่วนใหญ่มักใช้วัสดุไม้ ใช้ไม้แกะสลักและงานฝีมืออันประณีต งานปั้นนูนต่ำลวดลายอ่อนช้อย มีการใช้รายละเอียดที่ยังคงเอกลักษณ์แบบไทย เช่น คิ้วรอบบ้าน บัวเสาลายไทย ค้ำยัน กาแล รวมทั้งการใช้ผ้าทอลายบริเวณโต๊ะทานอาหาร งานสาน ไม่ว่าจะเป็นเก้าอี้ โคมไฟ รวมถึงการใช้สีสัน แสงสวยงาม สร้างบรรยากาศอันอบอุ่นอ่อนโยนงดงามอย่างไทย

หยิบนำงานหัตกรรมแบบไทยนำมาใช้เป็นของตกแต่งแต่งบ้านอย่างโคมไฟ หรือเลือกใช้วัสดุตกแต่งที่เป็นไม้แกะสลักลายฉลุไทย ก็ทำให้เป็นการตกแต่งดูผสมผสานลงตัวดูไม่ล้าสมัยแล้วละครับ

      อีกจุดเด่นหนึ่งของความเป็นไทย คือเน้นความเรียบง่าย กินบนพื้น นอนบนพื้น หรือมีบานหน้าต่างที่เยอะเพื่อรับลม   เราสามารถหยิบจุดนี้มาปรับตกแต่งได้  โดยเลือกเป็นการตกแต่งห้องนอนด้วยการยกระดับพื้นเล็กน้อยเพื่อใช้เป็นเตียงแทนจากนั้นวางฟูกหรือที่นอนลงปกติ เลือกใช้เฟอร์นิเจอร์สีเรียบ ใช้ไม้ในการตกแต่งพื้นและผนัง  มาสร้างกลิ่นอายร่วมสมัย ส่วนหน้าต่างเลือกปรับใช้ในห้องรับแขก เพื่อทำให้ดูโปร่งและเป็นที่ระบายของลม ทำให้บ้านไม่ร้อนและเพิ่มแสงสว่างไปในตัวครับ

      ในสถานการณ์การแข่งขันอย่างรุนแรงของธุรกิจสินค้าศิลปหัตถกรรม การจะสร้างเอกลักษณ์ความแตกต่างให้ยั่งยืน จะเกิดขึ้นได้ก็ต่อเมื่อเราสามารถผสานภูมิปัญญาดั้งเดิมเข้ากับเทคโนโลยีสมัยใหม่ สามารถควบคุมคุณภาพ การพัฒนาผลิตภัณฑ์ที่แน่นอนได้ เพียงเท่านี้ ก็ช่วยสร้างความตระหนักต่อคุณค่าของ “ศิลปะและภูมิปัญญาไทย” ช่วยให้ศิลปะและภูมิปัญญาไทยอยู่ร่วมกับเราไปตลอด ไม่ว่าจะผ่านไปกี่ยุคกี่สมัยก็ตามครับ

ขอบคุณข้อมูลจาก

iicfexpo.com

tcdc.or.th